سوکسله

سوکسله آزمایشگاهی

عصاره گیر سوکسله یک دستگاه آزمایشگاهی است ، که برای استخراج چربی از مواد جامد طراحی شده بود . با این حال ، کاربرد سوکسله به استخراج لیپید ها محدود نشده است . نمونه در مخزن سوکسله ریخته می شود ، و یک حلال مورد نظر در بالن ریخته می شود که در اثر حرارت حلال بخار شده و روی نمونه ریخته می شود این چرخه وقتی که مخزن سوکسله پر شد از طریق سیفون نازک شیشه ای دوباره به بالن بر می گردد و به این ترتیب این چرخه انجام می شود . 

استخراج مداوم به وسیله سوکسله

تئوری آزمایش:
اکثر دانه های روغنی حاوی ۱۲ تا ۶۵ درصد روغن می باشند و با توجه به درصد روغن یکی از دو روش استخراج : 

 ۱- استخراج به وسیله پرس 
۲- استخراج به وسیله حلال و یا از هر دو روش استفاده می شود .

 به این ترتیب که برای دانه هایی که درصد روغن آنها تا حدود ۲۰ درصد باشد فقط از روش استخراج با حلال استفاده می شود در حالی که برای دانه های پر روغن توسط پرس و سپس استخراج توسط حلال پیشنهاد می شود .
مکانیزم فرایند استخراج روغن در حقیقت همان فرایند (Leaching) یا استخراج از درون جامد با مایع (حلال) می باشد و بر این اساس استوار است که روغن تا زمانی که حلالیت حلال که معمولا نرمال هگزان می باشد به حد اشباع نرسیده باشد در آن حل شده و از خلل و فرج دانه های روغنی خارج می شود و زمانی که حلالیت در هگزان به حد اشباع رسید یک تعادل بین مایع خارج (میسلا) و مایع داخل جامد (روغن و میسلا) برقرار شده و به میزانی که مولکول روغن از دانه روغنی پولک شده خارج می شود به همان تعداد مولکول روغنی وارد فاز جامد می شود . دو روش کلی :

 ۱ـ غوطه وری کامل  
۲ـ تماس مداوم یا غوطه وری ناقص برای استخراج روغن استفاده می شود .

 عواملی از قبیل درجه ی حرارت ، مدت زمان استخراج ، میزان حلال ، میزان رطوبت دانه ، شکل هندسی و اندازه ی ذرات پولک شده بر فرآیند استخراج تاثیر می گذارند . 

•وسایل مورد نیاز : کاغذ صافی . ترازو . سوکسله . فلاسک . مبرد . سه پایه . چراغ بنسن و شیلنگ و توری سیمی و گیره

•ترکیبات مورد نیاز: مغز گردو . پترولیم اتر

مراحل آزمایش :

۱) مقدار ۱۰ گرم مغز گردو به صورت خرد شده در می آوریم هرچه ذرات خردتر باشد بهتر است .

۲) یک کاغذ صافی را به شکل یک لوله ی ته بسته در می آوریم قطر این لوله کاغذی باید طوری باشد که به راحتی وارد لوله سوکسله شود .

۳) گردو هایی را که در مرحله ی یک آماده کرده ایم داخل لوله کاغذی ریخته به آرامی وارد سوکسله می کنیم .

۴) داخل فلاسک ته گرد ۲۰۰ سی سی پترولیم اتر ریخته آن را به گیره می بندیم و چند تکه سنگ جوش نیز داخل فلاسک می اندازیم . 

۵) در این مرحله سوکسله و مبرد را روی فلاسک نصب می کنیم .

۶) شیر آب را باز می کنیم تا آب درون مبرد جریان یابد .

۷) در این مرحله یک توری سیمی زیر فلاسک گذاشته و چراغ بنسن را زیر آن روشن می کنیم .

۸) وقتی که اولین قطره ی حلال تقطیر شده و از سر مبرد چکه کرد زمان را ثبت می کنیم .

۹) استخراج را به مدت پنج ساعت ادامه می دهیم . 

۱۰) بعد از پنج ساعت حرارت را قطع کرده اجازه می دهیم سیستم کمی خنک شود و همه ی بخارات در مبرد سرد شده و به فاز مایع وارد شوند .

۱۱) سپس ابتدا مبرد را برداشته و سپس سوکسله را جدا می کنیم و در مرحله آخر فلاسک را از گیره جدا می کنیم .

۱۲) محتویات فلاسک را به بشر انتقال داده و می گذاریم تا حلال تبخیر شود . بعد از این که حلال تبخیر شد جرم روغن استخراج شده را حساب کرده و درصد روغن را بدست می آوریم .