مراقبت از یوروستومی

مراقبت از استومی – سنت دیرینه کلوپلاست

کلوپلاست با افتخار پیشرو در تولید اولین کیسه استومی در جهان است و از زمان آغاز فعالیت خود، همواره در تلاش بوده تا زندگی افراد دارای استومی (استومیت‌ها) را بهبود بخشد و آنها را در مسیر بازگشت به یک زندگی طبیعی یاری دهد. این رویکرد، انگیزه‌ای پایدار برای نوآوری و توسعه محصولات جدید بوده و کلوپلاست را به یکی از برندهای پیشرو و مورد اعتماد در این حوزه تبدیل کرده است.

فعالیت کلوپلاست در ایران

در ایران، شرکت برتر به عنوان نماینده رسمی کلوپلاست، بیش از بیست سال سابقه درخشان در ارائه محصولات با کیفیت و خدمات رایگان دارد. این شرکت با افتخار و تعهد، همکاری نزدیکی با درمانگران و مراکز درمانی داشته و نقش مهمی در ارتقاء کیفیت زندگی استومیت‌ها ایفا کرده است.

شرکت برتر با بهره‌گیری از تیم متخصص و کارآزموده، به صورت مستمر خدمات آموزشی و مشاوره‌ای رایگان را به بیماران و کادر درمانی ارائه می‌دهد. این خدمات شامل جلسات حضوری، کارگاه‌های آموزشی و پشتیبانی تلفنی است تا اطمینان حاصل شود که افراد دارای استومی، مراقبت لازم را دریافت کرده و زندگی روزمره خود را بدون دغدغه سپری می‌کنند.

هدف از تهیه این بخش

واحد علمی شرکت برتر این بخش را با هدف پاسخگویی به پرسش‌های اساسی و رایج در زمینه مراقبت از استومی تهیه کرده است. این بخش تلاش دارد تا اطلاعات جامعی را در اختیار درمانگران و افراد دارای استومی قرار دهد و به این وسیله گامی مؤثر در راستای آموزش، آگاهی‌بخشی و ارتقاء کیفیت زندگی استومیت‌ها بردارد.

موضوعات مورد بررسی

در این بخش، به مهمترین موضوعات و سوالاتی که ممکن است در ذهن درمانگران و افراد دارای استومی شکل بگیرد، پرداخته می‌شود. برخی از این موضوعات عبارتند از:

• انتخاب و استفاده صحیح از محصولات استومی
• نحوه تعویض و نگهداری کیسه استومی
• جلوگیری از تحریکات پوستی و مشکلات مرتبط
• توصیه‌های تغذیه‌ای برای استومیت‌ها
• بهبود کیفیت زندگی پس از جراحی استومی

تعهد به بهبود زندگی استومیت‌ها

کلوپلاست و شرکت برتر همواره به دنبال ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و ارتقاء سطح کیفی محصولات و خدمات خود هستند. هدف اصلی این تلاش‌ها، کمک به افراد دارای استومی است تا با آسودگی خاطر به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهند و احساس راحتی و اطمینان بیشتری داشته باشند.

با اعتماد به محصولات کلوپلاست و بهره‌مندی از خدمات شرکت برتر، افراد دارای استومی می‌توانند با اطمینان کامل مسیر زندگی خود را ادامه دهند و از پشتیبانی دائمی برخوردار شوند.

1. شناخت استوما و سوالات رایج در مورد آن

ا ستوما (Stoma) چیست؟
استوما به معنای دهانه یا ورودی است. افرادی که تحت جراحی استومی قرار می‌گیرند، روی شکم خود دهانه‌ای به نام استوما دارند. استوما بخشی از روده است که از طریق جراحی به بیرون شکم هدایت شده و با بخیه به دیواره شکم متصل می‌شود. وظیفه استوما دفع مواد زائد بدن است.

این دهانه می‌تواند مرتبط با:

• حالب‌ها
• کلیه‌ها
• روده

افرادی که جراحی استومی انجام داده‌اند، نمی‌توانند مانند افراد عادی از راه طبیعی دفع ادرار یا مدفوع داشته باشند و این فرایند از طریق استوما انجام می‌شود.

استومیت (Ostomate) کیست؟
استومیت به فردی گفته می‌شود که جراحی استومی انجام داده و اکنون استوما روی شکم او قرار دارد. دفع مدفوع یا ادرار این افراد از طریق استوما صورت می‌گیرد.

آیا اندازه استوما تغییر می‌کند؟
پس از جراحی، استوما معمولاً برای چند ماه اولیه کمی متورم است. به همین دلیل، برای کنترل دفع مواد زائد از کیسه‌هایی با سوراخ‌های بزرگ‌تر از اندازه معمول استفاده می‌شود.

برای جلوگیری از نشت ترشحات، توصیه می‌شود در هفته‌ها و ماه‌های اولیه پس از جراحی، هنگام تعویض کیسه استوما، مجدداً اندازه‌گیری انجام شود. این امر به ویژه در صورت استفاده از کیسه‌های قابل برش اهمیت دارد. اگر اندازه برش بزرگ‌تر از استوما باشد، احتمال نشت ترشحات افزایش می‌یابد.

• بلافاصله پس از عمل: استوما متورم است و نیاز به کیسه‌هایی با برش بزرگ‌تر دارد.
• چند ماه پس از جراحی: تورم کاهش یافته و استوما به اندازه طبیعی می‌رسد.

برآمدگی استوما از سطح پوست چقدر است؟
برآمدگی استوما از سطح پوست باید در حدود ۲ سانتی‌متر باشد. این ارتفاع مناسب باعث می‌شود که مواد دفعی مستقیم وارد کیسه شوند و از مشکلات پوستی اطراف استوما جلوگیری شود.

• اگر استوما هم‌سطح پوست باشد: ترشحات به جای تخلیه در کیسه، روی لبه چسب کیسه جاری شده و مانع از چسبندگی صحیح می‌شود.
• اگر استوما فرورفته باشد: ترشحات به زیر چسب نفوذ کرده و باعث جدا شدن کیسه خواهد شد.

آیا استوما درد دارد؟
خیر، استوما فاقد پایانه‌های عصبی است و هیچ‌گونه احساس درد ندارد.

یوروستومی چیست؟
یوروستومی روشی جراحی است که طی آن بخشی از روده باریک به منظور ایجاد مسیری برای دفع ادرار به کار گرفته می‌شود. در این روش، حالب یا حالب‌ها به قسمتی از روده متصل شده و آن بخش از روده از طریق جراحی به بیرون شکم هدایت و به دیواره شکم بخیه می‌شود. در نتیجه، ادرار از طریق این استوما تخلیه می‌شود.

 استفاده از محصولات استومی
کیسه استومی چیست؟
کیسه استومی وسیله‌ای ضروری برای افرادی است که تحت عمل جراحی استومی قرار گرفته‌اند. این کیسه از جنس پلاستیک مخصوص و باکیفیت ساخته شده و دارای چسب ویژه‌ای است که به خوبی به پوست بدن می‌چسبد و خروجی‌های استوما (ادرار یا مدفوع) را جمع‌آوری و در خود نگهداری می‌کند. کیسه استومی به گونه‌ای طراحی شده که از نشت و بوی نامطبوع جلوگیری کند و احساس امنیت و راحتی بیشتری برای فرد فراهم آورد.
نخستین کیسه استومی مدرن چگونه و چه زمانی ساخته شد؟
تاریخچه تولید نخستین کیسه استومی مدرن به سال ۱۹۵۴ بازمی‌گردد و نقطه عطفی در ایجاد کمپانی کلوپلاست (Coloplast) دانمارک محسوب می‌شود. ایده ساخت این کیسه از سوی الیز سورنسن (Elise Sorensen)، پرستار دانمارکی شکل گرفت. او که خواهرش پس از جراحی به یک کیسه استومی نیاز داشت، تلاش کرد تا راه حلی برای جلوگیری از نشت ترشحات بیابد. الیز معتقد بود که طراحی کیسه‌ای با چسب مخصوص می‌تواند به بسیاری از افراد کمک کند تا بدون دغدغه نشت، زندگی روزمره خود را از سر گیرند و به فعالیت‌های اجتماعی بازگردند.

او ایده خود را با چندین تولیدکننده در میان گذاشت، اما با بی‌توجهی و عدم پذیرش آن‌ها مواجه شد. در نهایت، لوئیز هانسن (Louis Hansen)، تولیدکننده محصولات پلاستیکی، ایده الیز را پذیرفت و اولین نمونه‌های کیسه کولوستومی را تولید کرد. این همکاری منجر به تأسیس شرکت کلوپلاست شد و نخستین کیسه استومی مدرن به بازار عرضه گردید. این نوآوری، تحولی بزرگ در بهبود کیفیت زندگی افراد دارای استوما ایجاد کرد.

هدف استفاده از کیسه استومی چیست؟
هدف اصلی استفاده از کیسه استومی، مدیریت و جمع‌آوری ترشحات حاصل از خروجی استوما (ادرار یا مدفوع) است. این کیسه‌ها نه تنها به کنترل ترشحات کمک می‌کنند، بلکه از پوست اطراف استوما نیز محافظت کرده و خطر عفونت یا آسیب‌های پوستی را کاهش می‌دهند.

علاوه بر این، کیسه‌های استومی نقش مهمی در افزایش کیفیت زندگی افراد ایفا می‌کنند. آن‌ها موجب می‌شوند که افراد بتوانند با آرامش و بدون نگرانی از نشت یا بو، به فعالیت‌های روزانه، شغلی و اجتماعی خود ادامه دهند. استفاده از کیسه استومی اعتماد به نفس فرد را بالا می‌برد و به او کمک می‌کند تا زندگی عادی خود را پس از عمل جراحی دنبال کند.

کیسه‌های استومی در انواع و اندازه‌های مختلف عرضه می‌شوند تا متناسب با نیازهای متفاوت افراد باشند. برخی از کیسه‌ها دارای فیلتر ضد بو هستند، در حالی که برخی دیگر قابل تخلیه یا تعویض می‌باشند. این تنوع باعث می‌شود تا هر فرد بتواند مناسب‌ترین گزینه را براساس سبک زندگی خود انتخاب کند.

آیا کیسه‌های مخصوص استومی انواع مختلفی دارند؟
بله، کیسه‌های استومی به طور کلی در دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کیسه‌های یک تکه و کیسه‌های دو تکه. این دو دسته به نیازهای مختلف افراد دارای استوما پاسخ می‌دهند.

• کیسه‌های یک تکه، که در این مدل، کیسه و پایه چسبنده به پوست یک جزء واحد هستند و به راحتی تعویض می‌شوند. این نوع کیسه‌ها معمولاً ساده و کاربردی برای افرادی هستند که ترجیح می‌دهند حداقل قسمت‌ها را تعویض کنند.
• کیسه‌های دو تکه، که از دو قسمت مجزا تشکیل شده‌اند: یکی پایه چسبنده که به پوست متصل می‌شود و دیگری کیسه جمع‌آوری مواد دفعی که به پایه وصل می‌شود. این نوع کیسه‌ها به افراد امکان می‌دهند که تنها کیسه را تعویض کنند و پایه را در صورت عدم نیاز عوض نکنند، که از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه‌تر است.

این کیسه‌ها همچنین به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

• کیسه‌های شیردار، که به راحتی می‌توانند محتویات کیسه را تخلیه کنند.
• کیسه‌های ته باز، که برای تخلیه مواد دفعی به صورت مستقیم از کیسه طراحی شده‌اند.
• کیسه‌های ته بسته، که به صورت کامل و بسته هستند و برای افرادی که نیاز به محافظت کامل از مواد دفعی دارند، مناسب هستند.

از نظر رنگ، کیسه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• کیسه‌های شفاف، که بیشتر بعد از عمل جراحی استفاده می‌شوند و این امکان را به پزشکان و تیم درمانی می‌دهند که مواد دفعی و کیفیت آن‌ها را به راحتی بررسی کنند.
• کیسه‌های مات، که طراحی شده‌اند تا محتویات داخل کیسه دیده نشوند. این نوع کیسه‌ها برای افرادی که به حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهند، مناسب است.

کیسه‌های کلوپلاست به گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر راحتی بیشتر، از تعریق پوست جلوگیری کرده و پوشش پارچه‌ای آن‌ها حس راحتی بیشتری را برای فرد به ارمغان می‌آورد. این پوشش به کاهش تماس مستقیم پوست با پلاستیک کمک کرده و از حساسیت‌های پوستی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، جنس کیسه‌ها طوری است که کمترین سر و صدا و خش‌خش را ایجاد می‌کند و به فرد این امکان را می‌دهد که در محیط‌های مختلف با اطمینان خاطر حرکت کند.

کیسه‌های شیردار کلوپلاست چه خصوصیاتی دارند؟
کیسه‌های شیردار کلوپلاست به طور خاص برای افرادی که تحت یوروستومی قرار گرفته‌اند طراحی شده است. این کیسه‌ها برای تخلیه ادرار از استوما استفاده می‌شوند و قابلیت تخلیه آسان دارند، که از نظر راحتی و نظافت بسیار مؤثر است. این کیسه‌ها دارای دریچه تخلیه هستند که هنگام استفاده به راحتی می‌توانند ادرار را تخلیه کنند، بدون اینکه نیازی به تعویض کامل کیسه باشد.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد کیسه‌های شیردار کلوپلاست، دریچه ضد برگشت است که از بازگشت ادرار به سمت استوما جلوگیری می‌کند. این ویژگی به کاهش خطر عفونت‌های ادراری کمک می‌کند و از بروز مشکلات اضافی پیشگیری می‌کند.

کیسه‌های شیردار کلوپلاست همچنین به صورت چند محفظه‌ای (Multichamber) طراحی شده‌اند. این طراحی به کیسه این امکان را می‌دهد که در زیر لباس به صورت مسطح باقی بماند و از برجستگی یا ایجاد مشکلات ظاهری جلوگیری کند. علاوه بر این، طراحی چند محفظه‌ای باعث کاهش صدا هنگام حرکت فرد می‌شود و صدای ریزش ادرار را به حداقل می‌رساند، که این ویژگی برای افراد دارای استوما که به راحتی و بدون نگرانی از صدا به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهند، بسیار مهم است.

چگونه می‌توان از کیسه‌های یک‌تکه استفاده نمود؟

برای استفاده از کیسه‌های یک‌تکه و تعویض آن‌ها، لازم است که مراحل خاصی را به دقت انجام دهید تا اطمینان حاصل شود که فرآیند به درستی و بدون ایجاد آسیب به پوست و استوما انجام می‌شود. در اینجا یک راهنمای گام‌به‌گام برای تعویض کیسه استومی آورده شده است:

1. جمع‌آوری وسایل مورد نیاز:
   قبل از شروع، اطمینان حاصل کنید که همه وسایل لازم در دسترس شما قرار دارند. این وسایل عبارتند از:
   • کیسه جدید استومی
   • قیچی خودکار اندازه‌گیر مخصوص استوما (این ابزار در جعبه کیسه‌ها معمولاً موجود است)
   • خمیر یا سایر وسایل کمکی (در صورت نیاز)
   • کیسه یا سطل زباله برای دور انداختن کیسه استفاده‌شده
   • دستمال کاغذی یا دستمال مرطوب برای پاک‌سازی و خشک‌کردن پوست
   • دستکش (در صورت تمایل برای رعایت بهداشت بیشتر)
2. برداشتن کیسه قبلی:
   • ابتدا کیسه استومی قبلی را با دقت بردارید. برای این کار، گوش جداکننده‌ای که روی چسب کیسه قرار دارد را پیدا کنید و لبه‌های چسب را از پایین به بالا به آرامی جدا کنید. توجه داشته باشید که پوست اطراف استوما را با یک دست نگه دارید تا از آسیب به پوست جلوگیری شود.
   • هنگام جدا کردن کیسه از پوست، به هیچ‌وجه فشار زیادی وارد نکنید، زیرا این می‌تواند موجب تحریک یا آسیب به پوست شود.
3. تمیز کردن پوست اطراف استوما:
   • پس از برداشتن کیسه، پوست اطراف استوما را به دقت تمیز کنید. برای این کار، از آب و صابون ملایم یا شامپوی بچه استفاده کنید.
   • به‌طور کامل مطمئن شوید که هیچ اثری از صابون یا چربی روی پوست باقی نمانده باشد. اگر پوست چرب یا مرطوب باقی بماند، ممکن است چسب کیسه به‌درستی روی پوست نچسبد.
   • پس از تمیز کردن، پوست را با دقت خشک کنید. استفاده از دستمال نرم و خشک برای این منظور توصیه می‌شود.
4. بررسی وضعیت استوما و پوست اطراف آن:
   • پس از تمیز کردن، به دقت استوما و پوست اطراف آن را بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی یا نشانه‌ای از التهاب، قرمزی، زخم، یا عفونت، باید فوراً با تیم پزشکی خود یا کانون مشاوره کلوپلاست تماس بگیرید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. این موضوع به حفظ سلامت پوست و جلوگیری از مشکلات بیشتر کمک می‌کند.
5. استفاده از کیسه جدید:
   • پس از تمیز کردن و آماده‌سازی پوست، کیسه استومی جدید را آماده کنید. در این مرحله، از قیچی خودکار اندازه‌گیر برای برش دقیق محل مناسب برای استوما استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که برش کیسه به اندازه استوما است تا چسب به‌درستی روی پوست چسبیده و از نشت مواد دفعی جلوگیری شود.
   • سپس، پایه چسبنده کیسه را به آرامی روی پوست اطراف استوما بچسبانید. دقت کنید که چسب به‌طور کامل و یکنواخت روی پوست قرار بگیرد تا از هرگونه نشت جلوگیری شود.
   • پس از نصب کیسه، با دقت آن را فشار دهید تا چسب به پوست کاملاً بچسبد. این مرحله بسیار مهم است تا مطمئن شوید کیسه به‌طور ایمن و بدون ایجاد هیچگونه درز یا شکاف در محل اتصال قرار گرفته است.
      

این مراحل ساده اما حیاتی به شما کمک می‌کند تا از کیسه استومی به بهترین شکل استفاده کرده و از هرگونه مشکل پوستی و عفونت جلوگیری کنید. برای هرگونه سوال یا نگرانی، همیشه می‌توانید با مشاوران مربوطه تماس بگیرید تا راهنمایی‌های بیشتری دریافت کنید.

برای تعیین قطر استوما، از اندازه‌گیر مخصوص استفاده کنید. توجه داشته باشید که ممکن است طول و عرض استوما با یکدیگر برابر نباشند، به این معنی که استوما ممکن است کاملاً گرد نباشد. در این صورت، لازم است که طول و عرض استوما را به طور جداگانه اندازه‌گیری کنید.

پس از مشخص شدن اندازه استوما، الگوی کیسه را مطابق با ابعاد استوما با خودکار رسم کنید. این الگو را روی پوشش چسب کیسه منتقل کنید.

با استفاده از قیچی مخصوص، اندازه مشخص شده را به دقت برش دهید. برای اطمینان از اینکه سوراخ به درستی با استوما هماهنگ است، انگشت خود را به آرامی داخل سوراخ بچرخانید و ناهمواری‌ها را اصلاح کنید تا از آسیب رسیدن به استوما جلوگیری شود.

در مرحله بعد، پوشش چسب کیسه را از محل گوش جداسازی بردارید و چسب کیسه را به دقت و با حوصله به دور استوما بچسبانید. مراقب باشید که چسب به طور کامل و یکنواخت به پوست اطراف استوما بچسبد تا از نشت مواد دفعی جلوگیری شود.

برای چسباندن چسب کیسه، ابتدا نیمه پایینی سوراخ کیسه را به آرامی به پوست بچسبانید و سپس استوما را به طور کامل داخل سوراخ قرار دهید. پس از آن، قسمت‌های دیگر چسب را به آرامی با کشیدن انگشت روی آن به پوست بچسبانید و مطمئن شوید که چسب در تمام نقاط به طور کامل و محکم به پوست چسبیده است.

اگر از خمیر استومی استفاده می‌کنید، دو روش برای استفاده از آن وجود دارد:

• می‌توانید خمیر را به صورت یک حلق ه مستقیم اطراف استوما بزنید.
• یا آن را به صورت یک حلقه دور محل برش چسب بزنید.

پس از چسباندن چسب، با استفاده از انگشت، قسمت میانی چسب را فشار دهید تا چسب محکم روی خمیر بچسبد و هیچ گونه فاصله‌ای بین چسب و پوست باقی نماند.

اگر از کیسه‌های دو تکه استفاده می‌کنید، بدون جدا کردن چسب، می‌توانید مطابق با شکل، یک حلقه از خمیر را دور استوما بزنید و با انگشت فشار دهید تا خمیر به خوبی بچسبد. سپس کیسه جدید را بر روی آن نصب کنید.

همچنین پس از استفاده از خمیر، درب آن را محکم ببندید تا از سفت شدن و خشک شدن آن جلوگیری کنید.

۹. در روزهای پس از عمل، جراح لوله نازکی به نام درن را برای تخلیه ادرار و سایر ترشحات در داخل استومای شما قرار می‌دهد. این لوله هیچ‌گونه محدودیتی در چسباندن کیسه ایجاد نمی‌کند و شما می‌توانید با قرار دادن لوله در داخل کیسه، مواد دفعی را به داخل کیسه هدایت کنید.

۱۰. در صورتی که احساس کردید میزان دفع ادرار از استومای شما زیاد است، می‌توانید کیسه استومی خود را از طریق یک لوله رابط به کیسه جمع‌کننده ادرار متصل کنید. علاوه بر این، برای اینکه در هنگام خواب شبانه مجبور به تخلیه کیسه استومی خود نشوید، می‌توانید کیسه استومی خود را به کیسه‌های شبانه متصل کنید. این کیسه‌ها دارای ظرفیت بیشتری هستند و شما را از نیاز به تخلیه کیسه در شب بی‌نیاز می‌کنند.

۷-۲. روش استفاده از کیسه‌های دو تکه آلترنا به شرح زیر است:

1. ابتدا وسایل مورد نیاز خود را در یک مکان جمع‌آوری کنید. این وسایل شامل کیسه جدید، چسب پایه، قیچی خودکار اندازه‌گیر مخصوص استوما (که در جعبه کیسه‌ها موجود است)، خمیر یا سایر وسایل کمکی در صورت نیاز و کیسه یا سطل زباله جهت دور انداختن وسایل استفاده‌شده و دستمال کاغذی است.
2. برای برداشتن کیسه از روی چسب پایه، ابتدا گیره کوچک روی قفل را با انگشت فشار دهید تا قفل باز شود. پس از باز شدن قفل، گیره را به آرامی به سمت بالا و خارج بکشید تا کیسه از چسب پایه جدا شود. در این حالت جدا کردن چسب پایه بسیار آسان و بدون دردسر خواهد بود.

برای برداشتن چسب پایه، ابتدا گوش جداکننده روی چسب را پیدا کنید و لبه‌های چسب را به آرامی از سمت بالا به پایین از پوست جدا کنید. هنگام جدا کردن چسب، سعی کنید پوست را با یک دست ثابت نگه دارید تا آسیب نبیند.

برای اندازه‌گیری قطر استوما، از اندازه‌گیر مخصوص استفاده کنید. توجه داشته باشید که طول و عرض استومای شما ممکن است یکسان نباشد، بنابراین در صورتی که استوما کاملاً گرد نیست، طول و عرض آن را جداگانه اندازه‌گیری کنید.

سپس مطابق با الگوی ارائه‌شده و با استفاده از خودکار، اندازه استوما را روی پوشش چسب پایه رسم کنید تا اندازه دقیق برای برش آماده شود.

پس از برش اندازه مشخص‌شده با قیچی، انگشت خود را داخل سوراخ ایجاد‌شده وارد کنید و ناهمواری‌ها را با انگشت صاف کنید تا از آسیب رسیدن به استوما جلوگیری شود. سپس پوشش چسب پایه را از روی آن بردارید.

برای چسباندن چسب پایه، ابتدا نیمه پایینی سوراخ را بچسبانید و استوما را به طور کامل در سوراخ چسب قرار دهید. سپس قسمت‌های دیگر چسب را با کشیدن انگشت روی آن به پوست بچسبانید و مطمئن شوید که چسب در تمام نقاط به درستی به پوست چسبیده است.

پس از اطمینان از باز بودن قفل، کیسه را روی چسب پایه قرار دهید و با استفاده از انگشتان، کیسه را از پایین به سمت بالا فشار دهید تا مطمئن شوید که کیسه به درستی در جای خود قرار گرفته است.

در نهایت، قفل مخصوص اتصال کیسه و چسب پایه را ببندید. با شنیدن صدای "کلیک"، کیسه قفل شده و نیازی به وارد کردن فشار اضافی نیست.

 اگر از خمیر استومی استفاده می‌کنید، به نکات زیر توجه داشته باشید:

شما می‌توانید خمیر را به دو روش استفاده کنید: اول، خمیر را به طور مستقیم به صورت یک حلقه دور استوما قرار دهید، یا دوم، آن را به صورت یک حلقه دور محل برش چسب بزنید. پس از چسباندن چسب، قسمت میانی چسب را با انگشت فشار دهید تا چسب محکم روی خمیر بچسبد.

در صورت استفاده از کیسه‌های دو تکه، بدون جدا کردن چسب، می‌توانید حلقه‌ای از خمیر را دور استوما قرار دهید و آن را با انگشت فشار دهید تا به خوبی بچسبد. سپس کیسه جدید را به چسب پایه متصل کنید.

بلافاصله پس از استفاده از خمیر، در آن را محکم ببندید تا از سفت شدن و خشک شدن آن جلوگیری کنید.

 پس از عمل جراحی، پزشک لوله نازکی به نام "درن" را برای تخلیه ادرار و سایر ترشحات در داخل استومای شما قرار می‌دهد. وجود این لوله هیچ‌گونه محدودیتی در چسباندن کیسه ایجاد نمی‌کند و شما می‌توانید این لوله را در داخل کیسه قرار داده و مواد دفعی را به راحتی هدایت کنید.

 اگر احساس کردید که میزان دفع ادرار از استومای شما زیاد است، می‌توانید کیسه استومی خود را از طریق یک لوله رابط به کیسه جمع‌کننده ادرار وصل کنید. علاوه بر این، برای جلوگیری از تخلیه کیسه استومی در هنگام خواب شبانه، می‌توانید کیسه استومی خود را به کیسه‌های شبانه با ظرفیت بیشتر از طریق لوله رابط متصل کنید.

برای انتخاب کیسه مناسب چه نکاتی باید در نظر گرفت؟

انتخاب کیسه استومی مناسب نقش بسیار مهمی در کیفیت زندگی شما دارد. استفاده از کیسه‌های غیر استاندارد می‌تواند به آسیب‌های جبران‌ناپذیری منجر شود، بنابراین انتخاب صحیح از میان انواع مختلف کیسه‌های استومی امری اساسی است. انتخاب کیسه به شرایط فردی شما بستگی دارد و باید به دقت شرایط خود را برای تصمیم‌گیری درباره نوع کیسه در نظر بگیرید. اولین نکته مهم در انتخاب کیسه، نوع استومای شما است. برای یوروستومی، کیسه‌های شیردار باید استفاده شوند. همچنین، محل قرارگیری استوما نیز بر انتخاب کیسه تأثیر دارد. در صورت تردید یا نیاز به مشاوره بیشتر، تیم ما آماده است تا شما را در انتخاب بهترین کیسه استومی راهنمایی کند.

کیسه را چند بار در روز باید تعویض کرد؟

تعداد دفعات تعویض کیسه به عواملی چون نوع استوما، محل قرارگیری استوما و میزان مواد دفعی بستگی دارد. همچنین عواملی چون آب و هوا، میزان تعریق بدن، نوع پوست، سطح فعالیت و حتی سن نیز تأثیرگذار هستند. برای حفظ بهداشت و مراقبت از پوست و جلوگیری از آسیب به چسب، توصیه می‌شود که کیسه‌ها حداقل یکبار در روز و چسب پایه هر دو روز یکبار تعویض شود. در برخی شرایط ممکن است نیاز به تعویض بیشتر کیسه یا چسب پایه باشد.

چه زمانی برای تعویض کیسه مناسب است؟

بهترین زمان برای تعویض کیسه زمانی است که هیچ گونه عجله یا استرسی وجود ندارد. برای بسیاری از افراد، استوما در ساعات اولیه صبح و قبل از صرف صبحانه فعالیت کمتری دارد و بنابراین زمان مناسبی برای تعویض کیسه است. با این حال، اگر کیسه پر شده باشد تا یک سوم ظرفیت خود یا اگر کیسه نشتی داشته باشد، باید فوراً تعویض شود.

چگونه می‌توان کیسه‌های شیردار را تخلیه کرد؟

بیشتر افراد ترجیح می‌دهند کیسه‌های شیردار را در حالت نشسته بر روی توالت تخلیه کنند، اما برخی افراد این کار را در حالت ایستاده انجام می‌دهند. برای تخلیه کیسه، باید دهانه خروجی آن به سمت بالا قرار گیرد. پس از باز کردن انتهای کیسه، آن را به صورت مایل به سمت پایین نگاه داشته و با کنترل خروجی با انگشتان، اجازه دهید محتویات به تدریج تخلیه شوند. بعد از تخلیه کامل کیسه، بهتر است انتهای آن را پاک کنید. برخی افراد این کار را با شستشو انجام می‌دهند و برخی دیگر از دستمال توالت استفاده می‌کنند. بعضی افراد نیز هر دو روش را به کار می‌برند.

برای خشک کردن پوست اطراف استوما قبل از چسباندن کیسه چه باید کرد؟

برای خشک کردن پوست اطراف استوما بعد از حمام یا شنا، بهتر است از حوله نرم، خشک و تمیز استفاده کنید. همچنین می‌توانید از سشوار روی کمترین درجه حرارت برای خشک کردن نواحی اطراف استوما استفاده کنید. دقت کنید که سشوار نباید خیلی داغ باشد، زیرا ممکن است موجب تحریک پوست شود.

چه عواملی باعث نشت از کیسه‌های استومی می‌شود؟

نشتی از کیسه‌های استومی معمولاً به دلیل عدم دقت در برش چسب پایه بر اساس اندازه استوما اتفاق می‌افتد. اگر اندازه برش چسب پایه کوچک‌تر از سایز استوما باشد، فشار وارد شده به استوما می‌تواند مشکلاتی ایجاد کرده و عملکرد کیسه را مختل کند. برش خیلی بزرگ نیز می‌تواند منجر به نشت مواد از استوما و نفوذ آن به زیر چسب، که باعث جدا شدن زودهنگام چسب پایه می‌شود، گردد.

باید توجه داشت که استوما در هفته‌های اول پس از جراحی ممکن است تغییر سایز دهد یا جمع شود، بنابراین در این مدت باید به طور مرتب اندازه استوما اندازه‌گیری شود تا از نشت جلوگیری گردد.

عدم تعویض چسب پایه به مدت طولانی می‌تواند ریسک نشت را افزایش دهد، پس بهتر است چسب پایه بعد از مدت زمان مشخصی تعویض شود. همچنین، محل نامناسب استوما می‌تواند باعث افزایش ریسک نشت شود. برای این منظور، بهتر است پیش از انجام جراحی، محل دقیق استوما به دقت تعیین شود.

عدم تعویض چسب پایه به مدت طولانی می‌تواند ریسک نشت را افزایش دهد؛ بنابراین توصیه می‌شود که چسب پایه به طور منظم، هر دو روز یک بار تعویض شود.

فرو رفتگی استوما ممکن است باعث نشت شود. برای رفع این مشکل، بهتر است از چسب پایه با طراحی محدب (Convex) استفاده کنید.

اگر پوست اطراف استوما خشک و تمیز نباشد، این امر می‌تواند به نشت منجر شود. توصیه می‌شود برای تمیز کردن پوست از صابون‌های روغنی استفاده نکنید.

چاقی و ناهمواری سطح شکم نیز مانع چسبیدن صحیح چسب پایه و به تبع آن، موجب نشت می‌شود. برای رفع این مشکل، می‌توانید از خمیر مخصوص استومی کلوپلاست استفاده کنید.

چین و چروک‌های پوستی نیز می‌توانند باعث نشت شوند. برای صاف کردن ناحیه اطراف استوما و جلوگیری از نشت، می‌توانید از خمیر استومی استفاده کنید.

مشکلات پوستی اطراف استوما می‌تواند از چسبیدن چسب پایه جلوگیری کند و سبب نشت شود. در صورتی که مشکلات پوستی اطراف استوما دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. همچنین می‌توانید از پانسمان محافظ کلوپلاست برای محافظت و بهبود پوست اطراف استوما استفاده کنید.

اگر زاویه چسباندن کیسه مناسب نباشد، احتمال نشت و جدا شدن آن افزایش می‌یابد. باید زاویه مناسب برای چسباندن کیسه را با توجه به وضعیت بدنی و فرم شکم خود انتخاب کنید.

اگر کیسه به موقع تعویض نشود، ریسک نشت بالا می‌رود. توصیه می‌شود زمانی که یک سوم از کیسه پر شد، برای تعویض آن اقدام کنید؛ زیرا سنگین شدن کیسه می‌تواند باعث جدا شدن چسب پایه و نشت شود.

گرمای زیاد هوا نیز می‌تواند موجب تعریق و جدا شدن چسب پایه و نشت شود. در این صورت بهتر است کیسه و چسب پایه زودتر تعویض شوند.

آیا می‌توان برای برطرف کردن نشت چسب پایه از چسب یا خمیر استفاده کرد؟

در صورت مشاهده نشت، باید بلافاصله اقدام به تعویض کیسه کنید. هرگز از چسب نواری برای محکم کردن چسب پایه به بدن استفاده نکنید، حتی اگر نشت وجود دارد. همچنین استفاده از خمیر کلوپلاست در این شرایط مناسب نیست، زیرا با عدم تعویض به موقع کیسه، نشت ادامه می‌یابد و ممکن است به پوست زیر چسب پایه و اطراف استوما آسیب وارد کند.

مراقبت از پوست اطراف استوما با پیشگیری از آسیب به آن صورت می‌گیرد. تعویض منظم کیسه و چسب پایه، مهم‌ترین اقدام پیشگیرانه برای محافظت از پوست و جلوگیری از مشکلات پوستی است.

 چگونه باید از کیسه‌های استومی نگهداری کرد؟

کیسه‌های استومی باید در مکان خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شوند. همچنین توصیه می‌شود همیشه تعدادی کیسه اضافی در منزل نگهداری کنید تا در مواقعی که دسترسی به کیسه وجود ندارد، بتوانید از آن‌ها استفاده کنید.

 چسب پایه محدب (Convex) چیست و در چه مواقعی استفاده می‌شود؟

چسب پایه با طراحی محدب برای استوماهای فرورفته یا شکم‌های نرم استفاده می‌شود. این نوع چسب پایه کلوپلاست علاوه بر داشتن انعطاف‌پذیری خوب، چسبندگی مناسبی نیز دارد و بدون فشار زیاد بر شکم، به راحتی به کیسه‌های دوتکه وصل می‌شود.

پانسمان محافظ استومی شرکت کلوپلاست در چه مواردی استفاده می‌شود؟

پانسمان محافظ استومی یک لایه محافظ مؤثر برای حمایت از پوست و درمان آسیب‌های پوستی بیماران است. این پانسمان برای نواحی اطراف استوما و فیستول‌هایی که در تماس با ترشحات بدن، مانند مدفوع، ادرار و سایر مایعات هستند، استفاده می‌شود. این پانسمان علاوه بر داشتن چسبندگی مناسب، هنگام برداشتن اثر باقی نمی‌گذارد و انعطاف‌پذیری خوبی دارد.

کرم محافظ کامفیل (Cream Barrier) در چه مواردی استفاده می‌شود؟

کرم محافظ کامفیل برای پیشگیری و درمان التهابات و قرمزی پوست اطراف استوما استفاده می‌شود.

کرم کانوین (Conveen Cream) در چه مواردی استفاده می‌شود؟

کرم کانوین برای درمان زخم‌های ناشی از تماس با مواد دفعی و ترشحات فیستول‌ها به کار می‌رود.

خمیر استومی چیست؟

خمیر استومی کلوپلاست برای جلوگیری از نشت ترشحات دور استوما استفاده می‌شود، به طوری که از ورود مایعات به زیر چسب پایه جلوگیری می‌کند و آن را از جای خود بلند نمی‌کند. این خمیر همچنین برای هموار کردن چین و چروک‌های پوست اطراف استوما مناسب است تا چسب کیسه بهتر تثبیت شود و دوام بیشتری پیدا کند.

کمربند استومی چیست؟

کمربند استومی که توسط شرکت کلوپلاست طراحی شده، برای استفاده همراه با کیسه‌های دوتکه ساخته شده است. این کمربند به استومیت‌ها کمک می‌کند تا از ثابت ماندن سیستم کیسه و چسب پایه اطمینان حاصل کنند و کیسه استومی در جای خود به خوبی قرار گیرد.

3. خدمات کلوپلاست

۱-۳ کمک: کانون مشاوره کلوپلاست
کلوپلاست به عنوان پیشرو در تولید کیسه‌های استومی در سطح جهانی، از بیش از نیم قرن پیش ماموریت خود را بر کمک به افراد دارای استومی برای بازگشت به زندگی طبیعی و بهبود کیفیت آن تعریف کرده است. این آرمان باعث شده تا طرح مراقبت کلوپلاست (CARE Program) به صورت جهانی گسترش یابد و در ایران نیز در قالب خدمات کمک به استومیت‌ها در دسترس باشد.

خدمات کلوپلاست به شما کمک می‌کند تا:

• به راحتی از محصولات استومی استفاده کنید و از بروز مشکلات و عوارض پوستی اطراف استوما جلوگیری کنید.
• اطلاعات کافی درباره نحوه استفاده از محصولات استومی دریافت کنید.
• بخشی از هزینه‌های محصولات استومی را از طریق بیمه بازپس بگیرید.
• از سردرگمی در تهیه محصولات استومی جلوگیری کنید.
• اعتماد به نفس خود را بازیابید و به زندگی طبیعی بازگردید.

تمامی این خدمات رایگان و همیشه در دسترس شما هستند!

• ویزیت در بیمارستان و قبل از ترخیص
• ویزیت در منزل پس از ترخیص
• مشاوره تلفنی و گفتگوی مستقیم با پرستار استومی
• مشاوره در کلینیک‌های استومی

علاوه بر این، شما می‌توانید از مزایای متعدد دیگری نیز بهره‌مند شوید:

• دریافت به‌روزترین اخبار و بخشنامه‌های مربوط به بیمه استومی و محصولات جدید کلوپلاست.
• آگاهی از نزدیک‌ترین و مناسب‌ترین مراکز تهیه محصولات استومی.
• اطلاع از برنامه‌ها و مناسبت‌های استومی و امکان شرکت در آنها.
• ارتباط با استومیت‌های دیگر و تبادل تجربیات.

• بیمه و محصولات کلوپلاست
  اگر شما مصرف‌کننده محصولات استومی کلوپلاست هستید و در تهران یا یکی از شهرهای استان زندگی می‌کنید، اطلاعات زیر می‌تواند به شما کمک کند تا بخش قابل توجهی از هزینه‌های خرید محصولات استومی خود را از سازمان‌های بیمه سلامت بازپس بگیرید.

گام اول: آماده‌سازی مدارک
پس از عمل جراحی استومی، باید در اولین فرصت پرونده بیمه‌ای خود را تشکیل دهید. برای این کار، مدارک زیر را جمع‌آوری کرده و در یک پوشه قرار دهید:

• گزارش شرح عمل و پاتولوژی
• تکمیل فرم بیمه شامل: تاریخ عمل، نوع استومی (کولوستومی، ایلئوستومی، یوروستومی)، موقت یا دائمی بودن استومی (در صورت موقت بودن، مدت زمان مصرف کیسه استومی)، نوع کیسه (یک‌تکه یا دو تکه)، تعداد کیسه‌ها و چسب پایه و لوازم جانبی مصرفی در ماه، تایید شده توسط جراح مربوطه
• نسخه پزشک در دفترچه بیمه شامل تعداد کیسه‌ها، چسب پایه و لوازم جانبی به زبان انگلیسی
• فتوکپی و اصل دفترچه بیمه، کارت ملی، شناسنامه بیمار و سرپرست وی

گام دوم: تشکیل پرونده
برای تشکیل پرونده و اطلاع از آخرین اخبار و رویدادهای مرتبط با بیمه، با شماره‌های زیر تماس بگیرید:

• ۶۶۴۵۱۸۸۵
• ۶۶۴۵۱۹۴۱
• ۶۶۴۵۱۸۰۸

4. مراقبت از پوست اطراف استوما

-۱-۴-
برای جلوگیری از آسیب رسیدن به پوست اطراف استوما رعایت چه نکاتی لازم است؟
مواد دفعی معمولاً حاوی آنزیم‌هایی هستند که در صورت تماس با پوست سالم می‌توانند به آن آسیب برسانند. برای پیشگیری از آسیب به پوست اطراف استوما باید نکات زیر را رعایت کنید:

• حتماً سایز دهانه چسب کیسه باید متناسب با اندازه استومی باشد.
• سعی کنید کیسه را به طور منظم و روزانه تعویض کنید. تعویض منظم کیسه و چسب پایه، اقدام مهمی برای پیشگیری از آسیب‌های پوستی است.
• در صورت بروز نشت، فوراً کیسه را تعویض کنید.
• هنگام تعویض کیسه، چسب پایه را با ملایمت از پوست جدا کنید تا از آسیب دیدن پوست جلوگیری شود.
• پوست اطراف استوما باید همیشه تمیز نگه داشته شود.
• قبل از چسباندن کیسه جدید، پوست باید کاملاً خشک شود.
• در صورت مشاهده هرگونه واکنش پوستی نظیر قرمزی، تورم، خارش و...، با مشاورین تماس بگیرید.

۲-۴
روش تمیز کردن اطراف استوما هنگام تعویض کیسه چگونه است؟
برای تمیز کردن پوست اطراف استوما، تنها به آب ولرم و حوله نرم یا دستمال نیاز دارید. استفاده از گاز استریل و دستکش ضروری نیست، زیرا لزومی به استریل بودن اطراف استوما وجود ندارد. برای تمیز کردن پوست اطراف استوما نیازی به صابون نیست، ولی اگر تمایل دارید از صابون استفاده کنید، بهتر است از صابون‌های ملایم یا شامپو بچه استفاده کنید.
از صابون‌های روغنی، پاک‌کننده‌های چرب، خوشبوکننده‌ها و دئودورانت‌ها در اطراف استوما خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث ایجاد مشکلات پوستی یا جلوگیری از چسبیدن چسب کیسه شوند.
حتماً صابون را به‌طور کامل از پوست پاک کنید تا مانع از چسبیدن چسب پایه به پوست نشود. در صورتی که از خمیر استومی استفاده می‌کنید، برای پاک کردن خمیر از پوست، ناحیه مورد نظر را کمی خیس کنید. در صورتی که مقداری خمیر باقی بماند، جای نگرانی نیست و نیازی به جدا کردن آن با خشونت نیست. این خمیر با پانسمان بعدی جدا خواهد شد. همچنین، پیش از چسباندن کیسه جدید، پوست را به‌خوبی خشک کنید؛ برخی افراد این کار را با درجه ملایم سشوار انجام می‌دهند.

 ۳-۴
آیا می‌توان برای تمیز کردن پوست اطراف استوما از الکل استفاده کرد؟
خیر، هرگز برای تمیز کردن پوست اطراف استوما از الکل یا مواد شیمیایی دیگر مانند بتادین و استون استفاده نکنید. این مواد می‌توانند به پوست اطراف استوما آسیب برسانند و موجب ایجاد زخم یا سوزش شوند.

• آیا می‌توان از پودر بچه یا کرم‌های مرطوب‌کننده برای اطراف استوما استفاده کرد؟
  خیر، بهتر است تا حد ممکن از کرم‌ها، پودرهای آرایشی و سایر محصولات مشابه در پوست اطراف استوما خودداری کنید، زیرا این مواد ممکن است از چسبیدن صحیح چسب پایه کیسه جلوگیری کنند و عملکرد سیستم استومی را مختل کنند.
• آیا می‌توان از دستمال‌های مرطوب برای پاک کردن اطراف استوما استفاده کرد؟
  تا حد امکان از استفاده از دستمال‌های مرطوب خودداری کنید، زیرا بسیاری از این دستمال‌ها حاوی لانولین و روغن‌های دیگر هستند که ممکن است با مواد موجود در چسب پایه تداخل داشته باشند و سبب تحریک پوست اطراف استوما شوند.
• علائم عفونت پوست اطراف استوما چیست و برای درمان آن چه باید کرد؟
  عفونت پوست اطراف استوما ممکن است با علائمی مانند قرمزی، ایجاد تاول‌های متعدد، خارش و ترشح همراه باشد. در صورت مشاهده این علائم، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید تا اقدامات درمانی مناسب انجام شود.

5. عوارض استومی

•  تو رفتگی (Retraction) استوما چیست؟
  تو رفتگی استوما زمانی رخ می‌دهد که استوما به داخل کشیده می‌شود، که یکی از دلایل اصلی نشت از اطراف کیسه است و می‌تواند مشکلات زیادی برای استومیت ایجاد کند. برای رفع این مشکلات، توصیه می‌شود از چسب‌های پایه مخصوص محدب (Convex) و کمربند مخصوص استومی استفاده گردد. این چسب‌های پایه محدب با وارد کردن فشار ملایم به پوست اطراف استوما، آن را بیرون می‌آورند و از نشت جلوگیری می‌کنند.
• اگر استوما در بالای خط کمربند یا روی آن قرار گیرد، چه باید کرد؟
  این مشکل بیشتر در آقایان دیده می‌شود. برای رفع آن، بهتر است از شلوارهایی استفاده کنید که یک سایز از حالت عادی گشادتر باشند. علاوه بر این، به جای استفاده از کمربند، می‌توان از بند شلوار برای کمک به تثبیت استوما استفاده کرد.
• در صورت مشاهده خون‌ریزی از محل استوما چه باید کرد؟
  ابتدا باید محل خون‌ریزی مشخص شود، یعنی باید بررسی کرد که خون‌ریزی از سطح استوما است یا از داخل روده. اگر خون‌ریزی از داخل روده باشد و شدید باشد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید. اگر خون‌ریزی از سطح استوما باشد، معمولاً به سرعت متوقف خواهد شد، زیرا سطح استوما از بافت مخاطی است که مستعد خون‌ریزی است و حتی یک فشار یا ضربه کوچک می‌تواند باعث خون‌ریزی شود. در صورت خون‌ریزی شدید یا عدم توقف آن، باید به پزشک مراجعه کنید. در برخی مواقع، فشار زیاد چسب پایه به اطراف استوما ممکن است باعث خون‌ریزی شود، در این صورت بهتر است قبل از نصب چسب پایه، لبه داخلی آن با انگشت ماساژ داده شود تا از ایجاد برش و خون‌ریزی جلوگیری شود.

• در صورت خون‌ریزی از استوما در روزهای اول بعد از جراحی چه اقداماتی لازم است؟
  در روزهای اول پس از جراحی، خون‌ریزی از استوما در داخل کیسه ممکن است طبیعی باشد و تا حدود 100 میلی‌لیتر خون در روز داخل کیسه مشاهده شود. این خون‌ریزی معمولاً بخاطر ترشحات اولیه و واکنش‌های بدن به جراحی است. با این حال، در صورت خون‌ریزی شدید یا غیرعادی، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
•     در چه شرایطی باید حتما با پزشک خود مشورت کنید؟
  در شرایط خاصی که ممکن است نیاز به مشاوره فوری با پزشک باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • بروز مشکلات پوستی جدی اطراف استوما، مانند خون‌ریزی غیرمعمول و علائم ایجاد زخم
  • اسهال مداوم همراه با خون‌ریزی شدید
  • درد شکمی شدید
  • تغییرات غیرعادی در سایز، رنگ و شکل استوما
  • استفراغ مداوم
  • بروز مشکلات جنسی و سایر علائم غیرمعمول

در این موارد، مشاوره با پزشک برای پیشگیری از مشکلات جدی ضروری است.

6. زندگی با استومی

• آیا پس از عمل جراحی استومی می‌توان به زندگی عادی برگشت؟
  بله، پس از عمل جراحی استومی، می‌توان به زندگی عادی برگشت. استوما به معنای تغییرات فیزیکی در بدن است، اما این تغییرات به معنای تبدیل شدن به فردی متفاوت از قبل نیست. اگر فرد استومی بتواند مراحل اولیه را با موفقیت پشت سر بگذارد، به تدریج با شرایط جدید کنار می‌آید و تجربیات جدیدی کسب می‌کند. همچنین، به جز افرادی که با استومیت رابطه نزدیک دارند، نیازی نیست که دیگران در مورد استومی چیزی بدانند. اگر فرد با اعتماد به نفس و بدون احساس شرم راجع به استومی خود صحبت کند، معمولاً احساس بهتری خواهد داشت.
• آیا پس از عمل جراحی استومی می‌توان به شغل و حرفه قبلی ادامه داد؟
  استومی نباید مانع ادامه کار و حرفه قبلی شما شود. هرچند برای بازگشت به زندگی عادی ممکن است نیاز به زمان و استراحت باشد، اما مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین دارند باید با احتیاط انجام شوند و در صورت لزوم از کمربندهای ویژه برای جلوگیری از ایجاد فتق استفاده گردد. به طور کلی، با محافظت مناسب از استومی، می‌توان به کار قبلی ادامه داد. همچنین توصیه می‌شود که هنگام خروج از منزل یا مراجعه به محل کار، کیسه اضافی به همراه داشته باشید، زیرا ممکن است نیاز به تعویض کیسه باشد. اگر از کیسه‌های قابل برش استفاده می‌کنید، بهتر است برش را در منزل انجام داده یا وسایل مورد نیاز برای برش را به همراه داشته باشید.
• آیا استوما تولید صدا می‌کند و برای کاهش صدای ناشی از فعالیت استوما چه باید کرد؟
  بله، استوما ممکن است صدای ناشی از ریزش ادرار ایجاد کند. برای کاهش این صدا، می‌توان از کیسه‌های یوروستومی کلوپلاست استفاده کرد که به صورت چند محفظه‌ای (Multi Chamber) طراحی شده‌اند. این طراحی باعث به حداقل رسیدن صدای حاصل از فعالیت استوما می‌شود.

• آیا استوما بوی نامطبوع ایجاد می‌کند؟
  تا زمانی که نشت اتفاق نیفتد، استوما بوی نامطبوعی ایجاد نمی‌کند. بوی نامطبوع معمولاً تنها هنگام تخلیه یا تعویض کیسه ممکن است استشمام شود. بنابراین، با مراقبت صحیح و تعویض منظم کیسه، می‌توان از بوی نامطبوع جلوگیری کرد.
• آیا پس از انجام جراحی امکان پوشیدن لباس‌های عادی وجود دارد؟
  بله، پس از انجام جراحی استومی، اگر استوما در محل مناسبی قرار داشته باشد، مشکلی در انتخاب لباس نخواهید داشت. شما می‌توانید از لباس‌های قبلی خود استفاده کنید، زیرا کیسه‌ها و محصولات کلوپلاست به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از زیر لباس چندان قابل مشاهده نیستند. معمولاً آقایان ترجیح می‌دهند به جای کمربند از بند شلوار استفاده کنند، به ویژه زمانی که استوما در محل بالاتر از خط کمربند قرار دارد. همچنین، بهتر است از پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ که ممکن است به استوما آسیب وارد کنند، خودداری کنید.
• آیا می‌توان مانند قبل از جراحی استومی حمام کرد؟
  بله، داشتن استوما مانعی برای حمام رفتن ایجاد نمی‌کند. شما می‌توانید بسته به تمایل خود تصمیم بگیرید که با کیسه حمام کنید یا پس از برداشتن کیسه به حمام بروید. اگر بدون کیسه حمام می‌کنید، بهتر است پس از حمام ناحیه را به آرامی خشک کنید و سپس کیسه جدید را بچسبانید. گاهی گرمای حمام و آب داغ می‌تواند باعث باز شدن منافذ پوستی و ایجاد رطوبت روی پوست شود که ممکن است چسب پایه را دچار مشکل کند. برای رفع این مشکل باید پوست را کاملاً خشک نگه داشت. اگر با کیسه به حمام می‌روید، کیسه‌ها ضد آب هستند، اما برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از افتادن کیسه، می‌توانید از کمربند استفاده کنید.

• آیا می‌توان بدون کیسه حمام کرد؟
  بله، می‌توان بدون کیسه حمام کرد، اما چون کنترل بر دفع ادرار استوما وجود ندارد، ممکن است حین حمام کردن استوما فعالیت کند. آب به استوما آسیب نمی‌زند و به داخل آن وارد نمی‌شود، ولی باید از برخورد آب با فشار زیاد به استوما جلوگیری شود تا آسیب به آن وارد نشود.
• آیا با وجود استومی می‌توان فرایض مذهبی را به جا آورد؟
  برای بسیاری از افرادی که استومی دارند، این سوال مطرح است که با توجه به عدم کنترل روی خروج ادرار و مدفوع، آیا می‌توانند به انجام فرایض مذهبی اسلام بپردازند یا خیر. در پاسخ به این سوال، فتاوی حضرت آیت‌الله سید رضی شیرازی از مراجع عظام شیعه در مورد استومی و مسائل شرعی مربوط به آن ذکر شده است.
  بر اساس این فتاوی، اگر فردی دچار استوما باشد و ادرار یا مدفوع به طور مرتب از او خارج شود، باید بدانند که یک وضو برای چندین نماز کافی است، مگر اینکه شرایطی مثل خواب یا خروج طبیعی ادرار یا مدفوع پیش آید. در این صورت بهتر است برای هر نماز وضو گرفته شود، اما برای سجده و تشهد قضا شده و نماز احتیاط وضوی دیگری لازم نیست.
  همچنین اگر فردی که دچار استوما است، نتواند از خروج قطره قطره ادرار جلوگیری کند و یقین دارد که از ابتدا تا انتهای وقت نماز زمان کافی برای وضو گرفتن و نماز خواندن دارد، باید نماز را در زمانی که امکان دارد به جا آورد. در این صورت فقط کارهای واجب نماز را انجام دهد و کارهای مستحب مثل اذان، اقامه و قنوت را ترک کند.
  اگر در حین نماز ادرار یا مدفوع خارج شود، نیازی به قطع نماز و وضو گرفتن دوباره نیست و باید ادامه دهد. در صورت تکرار این وضعیت، فرد باید بر اساس احتیاط وضو را در زمان مناسب گرفته و نماز خود را ادامه دهد.

• مسئله: کسی که نمی‌تواند از بیرون آمدن ادرار و مدفوع جلوگیری کند، در صورتی که ممکن باشد به اندازه زمان نماز از خروج ادرار و مدفوع جلوگیری کند، بهتر است که این کار را انجام دهد، حتی اگر دچار درد یا ناراحتی شود. اگر بیماری او به راحتی قابل درمان باشد، بهتر است به درمان بپردازد.
• مسئله: کسی که ادرار او قطره‌قطره میریزد، باید برای نماز از کیسه‌ای استفاده کند که در آن پنبه یا چیزی قرار دارد که از رسیدن ادرار به دیگر بخش‌ها جلوگیری می‌کند و خود را حفظ کند.
  به احتیاط واجب، قبل از هر نماز باید مخرج ادرار که نجس شده است، با آب شسته شود. همچنین، کسی که نمی‌تواند از خروج مدفوع جلوگیری کند، باید در هنگام نماز از رسیدن غائط به دیگر نواحی بدن جلوگیری کند. در صورت عدم سختی، بهتر است قبل از هر نماز مخرج غائط را با آب بشوید.
• مسئله: کسی که نمی‌تواند از خروج باد جلوگیری کند، باید مانند کسانی که نمی‌توانند از ادرار و مدفوع خودداری کنند، عمل کند.
• مسئله: کسی که نمی‌تواند از بیرون آمدن ادرار، مدفوع یا گاز خودداری کند، تا زمانی که بیماری او بهبود نیابد، لازم نیست نمازهایی که در زمان بیماری خوانده است را قضا کند. ولی اگر بیماری او در میان وقت نماز بهبود یابد، احتیاط لازم این است که نمازهایی که در آن زمان خوانده شده، دوباره خوانده شود.
• مسئله: کسی که نمی‌تواند از بیرون آمدن ادرار، مدفوع یا گاز خودداری کند، هنگام غسل اگر از رسیدن ادرار و مدفوع به دیگر قسمت‌های بدن جلوگیری نماید، غسل او مشکلی ندارد.

جلوگیری از آزردگی استوما هنگام استفاده از کمربند ایمنی خودرو:
برای جلوگیری از فشار و آزردگی استوما هنگام بستن کمربند ایمنی، می‌توانید کمربند را کمی بیشتر از حد معمول بیرون بکشید و با استفاده از یک گیره یا وسیله مشابه آن را در محل خروج ثابت کنید. همچنین می‌توانید یک بالش یا پد کوچک را بین استوما و کمربند قرار دهید تا از ایجاد فشار مستقیم جلوگیری شود. با این حال، باید به خاطر داشت که استفاده از کمربند ایمنی تحت هر شرایطی برای حفظ ایمنی ضروری است.

استفاده از سونا:
بله، افراد دارای استوما می‌توانند از حمام آب گرم و سونای خشک یا بخار استفاده کنند. نکته مهم این است که حرارت بالا ممکن است باعث شل شدن چسب پایه کیسه شود. همچنین، تعریق زیاد در محیط گرم و سونا می‌تواند احتمال جدا شدن کیسه را افزایش دهد. بنابراین، توصیه می‌شود پس از استفاده از سونا، کیسه را تعویض کنید تا از بروز نشتی و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

روابط جنسی پس از جراحی استومی:
پس از جراحی استومی، ممکن است در ابتدا مشکلاتی در روابط جنسی به وجود آید که اغلب منشأ روانی دارد. نگرانی از ظاهر جدید و واکنش شریک زندگی از جمله دغدغه‌های شایع است. این احساسات ممکن است منجر به اضطراب، افسردگی، کاهش میل جنسی و حتی ناتوانی شود. همچنین، نگرانی از نشت، دفع گاز یا بوی نامطبوع در حین رابطه وجود دارد.
برای کاهش این نگرانی‌ها، بهتر است پیش از برقراری رابطه، با شریک زندگی خود صحبت کنید و احساسات و دغدغه‌های خود را مطرح نمایید. در صورت لزوم، مشاوره پزشکی یا روان‌شناسی می‌تواند مفید باشد. رعایت بهداشت فردی و تعویض کیسه پیش از رابطه نیز می‌تواند به بهبود اعتماد به نفس و کاهش نگرانی‌ها کمک کند.

حاملگی با وجود استومی:
بله، حاملگی با وجود استومی کاملاً امکان‌پذیر است و افراد دارای استوما می‌توانند دوره بارداری را طی کنند و فرزند سالم به دنیا بیاورند. با رشد شکم در دوران بارداری، اندازه استوما ممکن است تغییر کند. بنابراین، ضروری است که اندازه استوما به‌طور مرتب بررسی شود تا از مشکلاتی مانند نشتی جلوگیری شود.

در برخی موارد، ممکن است استوما به داخل فرو برود (تورفتگی ایجاد شود). در چنین شرایطی، مشورت با پرستار استومی یا پزشک توصیه می‌شود. در صورت لزوم، استفاده از چسب پایه محدب (Convex) می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، بزرگ شدن شکم می‌تواند تعویض کیسه را دشوار کند. استفاده از آینه برای دید بهتر در هنگام تعویض کیسه پیشنهاد می‌شود.

ورزش با وجود استومی:
بله، پس از بهبود کامل از جراحی و با مشورت پزشک، می‌توان فعالیت بدنی را شروع کرد. پیاده‌روی اولین قدم توصیه‌شده است که به بازگشت عملکرد طبیعی روده‌ها کمک می‌کند.

پس از جراحی، افراد می‌توانند به ورزش‌های قبلی خود بازگردند، اما باید از فعالیت‌های شدید و بلند کردن اجسام سنگین در هفته‌های اول اجتناب کنند. این کار برای پیشگیری از فتق شکمی یا فتق استوما بسیار مهم است، زیرا جراحی می‌تواند عضلات دیواره شکم را تضعیف کند.

در هفته‌های ابتدایی حتی از بلند کردن اجسام سبک خودداری کنید و به مرور زمان فعالیت‌های خود را افزایش دهید. اگر قصد دارید به باشگاه برگردید، در ابتدا از انجام حرکات شکمی پرهیز کنید و پس از مدتی به آرامی بدن را به آن‌ها عادت دهید.

ورزش‌های مجاز:

• دویدن
• دوچرخه‌سواری
• شنا
• کوه‌نوردی
• یوگا
• ورزش‌های تیمی مانند فوتبال

ورزش‌های ممنوع:

• وزنه‌برداری
• کشتی

ورزش‌هایی که فشار زیادی بر عضلات شکم وارد می‌کنند (مانند وزنه‌برداری و کشتی) برای افراد دارای استوما مناسب نیستند و باید از آن‌ها اجتناب شود.

مسافرت با وجود استومی:
افراد دارای استوما (استومیت‌ها) می‌توانند بدون مشکل به سفر بروند. با رعایت برخی نکات ساده، سفر با هواپیما یا هر وسیله دیگری امکان‌پذیر است.

نکات مهم برای مسافرت:

• همراه داشتن تجهیزات اضافی:
  همیشه مقدار بیشتری از کیسه‌ها و چسب‌های پایه نسبت به نیاز روزمره همراه داشته باشید. تغییر آب و هوا یا رژیم غذایی در سفر ممکن است باعث تغییر در عملکرد استوما شود و نیاز به تعویض بیشتری داشته باشید، به‌ویژه در مناطق گرمسیر.
• کیف دستی و کیسه اضافی:
  در پروازها حتماً کیسه‌های اضافی را در کیف دستی قرار دهید. از آنجا که حمل قیچی در کیف دستی ممنوع است، بهتر است کیسه‌هایی که نیاز به برش دارند، از قبل به اندازه استوما بریده شوند. این کار امکان تعویض کیسه در طول پرواز را فراهم می‌کند.
• توجه به دمای هوا:
  در مناطق گرم، چسبندگی کیسه ممکن است کمتر شود. در این شرایط باید کیسه را بیشتر بررسی کنید و در صورت نیاز تعویض کنید.

مشکلات شیمی‌درمانی برای افراد دارای استوما:
بسیاری از افراد دارای استوما به دلیل جراحی‌های مرتبط با سرطان، پس از عمل نیاز به شیمی‌درمانی دارند. داروهای شیمی‌درمانی بسته به نوع و مرحله سرطان، عوارض متفاوتی دارند که می‌تواند بر پوست اطراف استوما تأثیر بگذارد.

مشکلات پوستی در اثر شیمی‌درمانی:

• حساسیت پوست اطراف استوما:
  برخی داروهای شیمی‌درمانی باعث تحریک و حساسیت پوست اطراف استوما می‌شوند.
• تغییر رنگ پوست زیر چسب پایه:
  داروهای خاص می‌توانند موجب تغییر رنگ پوست زیر چسب پایه شوند. این تغییر رنگ می‌تواند به صورت قرمز تیره یا بنفش ظاهر شود.

اقدامات لازم:

• در صورت مشاهده تغییر رنگ یا حساسیت، با پزشک یا پرستار استومی مشورت کنید.
• استفاده از محصولات مخصوص پوست‌های حساس برای کاهش تحریک توصیه می‌شود.

مشکلات گوارشی در اثر شیمی‌درمانی و استوما:

شیمی‌درمانی اغلب موجب التهاب در تمام قسمت‌های دستگاه گوارش می‌شود که می‌تواند روی استوما نیز تأثیر بگذارد. این التهاب ممکن است منجر به زخم یا تحریک در ناحیه استوما شود.

نکات مهم برای مراقبت از استوما:

• عدم استفاده از مواد شوینده قوی یا محرک:
  برای شست‌وشوی استوما از مواد شوینده ملایم و مخصوص استفاده کنید. محلول‌های محرک می‌توانند باعث خونریزی استوما شوند.
• پیشگیری از عفونت پوست اطراف استوما:
  التهاب ناشی از شیمی‌درمانی پوست اطراف استوما را مستعد عفونت می‌کند. بهداشت مناسب و استفاده از پمادهای مخصوص می‌تواند در جلوگیری از عفونت موثر باشد.

اسهال ناشی از شیمی‌درمانی:
اسهال یکی از واکنش‌های شایع دستگاه گوارش به شیمی‌درمانی است. در صورت شدید بودن اسهال، باید با پزشک مشورت شود.

راهکارهای جلوگیری از کمبود آب و املاح:

• مصرف مایعات به اندازه کافی:
  نوشیدن آب، آب‌میوه طبیعی و محلول‌های حاوی الکترولیت می‌تواند از کم‌آبی بدن جلوگیری کند.
• مصرف غذاهایی که به سفت شدن مدفوع کمک می‌کنند:
  غذاهایی مانند:
  • آب سیب
  • برنج پخته
  • موز
  • کره بادام زمینی
  • شیر داغ
  • چای تلخ
• اجتناب از مواد تحریک‌کننده:
  پس از شیمی‌درمانی از مصرف غذاهای ادویه‌دار، چرب و نوشیدنی‌های گازدار پرهیز کنید.

کمبود پتاسیم و راهکارهای جبران:
اسهال شدید می‌تواند موجب دفع پتاسیم از بدن شود. برای جبران این کمبود، از مواد غذایی سرشار از پتاسیم مانند:

• موز
• ماهی
• سیب‌زمینی
• نکتار سیب یا زردآلو
• گوشت

یبوست پس از شیمی‌درمانی:
داروهای ضد درد و شیمی‌درمانی می‌توانند باعث یبوست شوند.

روش‌های رفع یبوست:

• مصرف مایعات کافی
• نوشیدن آب آلو
• اجتناب از مصرف ملین‌های قوی مگر با تجویز پزشک

این توصیه‌ها به مدیریت بهتر مشکلات گوارشی و حفظ سلامت استوما در طول دوره شیمی‌درمانی کمک می‌کند.

7. تغذیه و مسائل خاص یوروستومیت ها

تغییر رنگ و بوی ادرار ناشی از مصرف مواد غذایی

برخی از مواد غذایی می‌توانند رنگ و بوی ادرار را تغییر دهند. برای مثال، مصرف مارچوبه باعث تغییر بوی ادرار می‌شود. همچنین، برخی از ویتامین‌ها و داروها می‌توانند رنگ ادرار را تحت تأثیر قرار دهند. آگاهی از این تغییرات اهمیت دارد زیرا عوامل دیگری مانند عفونت یا کمبود آب بدن نیز می‌توانند باعث تغییر در رنگ یا بوی ادرار شوند. برخی داروهای ضد اسید معده که خوراکی مصرف می‌شوند، ممکن است ادرار را شیری‌رنگ کنند. برخی آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی می‌توانند رنگ ادرار را به خاکستری متمایل به سبز تغییر دهند و مصرف شارکول ممکن است باعث سیاه شدن ادرار شود. همچنین، قرص فروس سولفات که برای درمان کم‌خونی و فقر آهن استفاده می‌شود، رنگ ادرار را تیره می‌کند.

اقدامات لازم برای پیشگیری از عفونت ادراری

علائم عفونت دستگاه ادراری تحتانی شامل تب، بوی بد و تیرگی ادرار، خستگی، استفراغ و درد در ناحیه پهلوها است. برای کاهش خطر ابتلا به عفونت ادراری، توصیه می‌شود که یوروستومیت‌ها روزانه بین ۲ تا ۲.۵ لیتر آب مصرف کنند. کم‌آبی بدن می‌تواند باعث کاهش عملکرد سیستم ادراری شود و رشد باکتری‌ها را تسهیل کند. حفظ PH اسیدی ادرار نیز به مهار رشد باکتری‌ها کمک می‌کند. شست‌وشوی کامل دست‌ها با آب و صابون قبل و بعد از تعویض کیسه ضروری است. خالی کردن کیسه زمانی که یک‌سوم آن پر شده است و استفاده از کیسه‌های دارای دریچه یک‌طرفه مانند کیسه‌های کلوپلاست که از بازگشت ادرار جلوگیری می‌کنند، به کاهش عفونت ادراری در یوروستومیت‌ها کمک می‌کند.

علت دفع موکوس در کیسه پس از جراحی استوما

در جراحی استوما، بخشی از روده برای جمع‌آوری ادرار استفاده می‌شود. از آنجا که این قسمت از روده همچنان به فعالیت طبیعی خود ادامه می‌دهد، دفع موکوس نیز رخ می‌دهد. به همین دلیل، بیماران علاوه بر ادرار، ممکن است شاهد دفع موکوس در کیسه باشند که یک روند طبیعی پس از این نوع جراحی است.