1 لیتری-شیشه ای- Histology
2.5 لیتری شیشه ای
5 لیتری پلی اتیلن
10 لیتری پلی اتیلن
20لیتری پلی اتیلن
کشف و نامگذاری
زایلین برای اولین بار در سال 1850 توسط شیمیدان فرانسوی آگوست کاهورس (Auguste Cahours) کشف شد. وی این ماده را از قطران چوب استخراج کرد و نام "زایلین" را از واژه یونانی ξύλο (xylo)، به معنای "چوب"، برای آن انتخاب کرد، زیرا زایلین در فرآیند تقطیر چوب شناسایی شده بود. کاهورس دریافت که زایلین یک هیدروکربن آروماتیک با ساختار دیمتیلبنزن است که شامل یک حلقه بنزن با دو گروه متیل در موقعیتهای مختلف است. این کشف، نقطه عطفی در شیمی آلی بود، زیرا زایلین بهعنوان یک حلال قوی معرفی شد که قابلیتهای متعددی در صنایع و علوم مختلف داشت.در اواخر قرن نوزدهم، با پیشرفت صنعت پتروشیمی، تولید زایلین از منابع نفتی و زغالسنگ امکانپذیر شد. فرآیندهای پالایش نفت، بهویژه ریفورمینگ کاتالیزوری (Catalytic Reforming)، به تولید انبوه زایلین منجر شد و این ماده به یکی از محصولات کلیدی پتروشیمی تبدیل شد. در حوزه پزشکی، زایلین در اوایل قرن بیستم بهعنوان یک حلال در آزمایشگاههای بافتشناسی مورد توجه قرار گرفت، زیرا توانایی آن در شفافسازی بافتها و جایگزینی الکل، فرآیندهای آمادهسازی نمونه را بهبود بخشید.
تکامل کاربردها در بافتشناسی
در ابتدا، حلالهایی مانند روغنهای گیاهی و تربانتین برای شفافسازی بافتها در بافتشناسی استفاده میشدند، اما این مواد کند عمل میکردند و کیفیت مطلوبی ارائه نمیدادند. با معرفی زایلین، آزمایشگاههای بافتشناسی شاهد تحولی بزرگ بودند. زایلین به دلیل فراریت مناسب، حلالیت بالا، و توانایی نفوذ سریع در بافتها، بهسرعت جایگزین حلالهای سنتی شد. در دهههای 1950 و 1960، با استانداردسازی فرآیندهای بافتشناسی، زایلین بهعنوان یک جزء اصلی در پروتکلهای آمادهسازی بافت تثبیت شد. امروزه، زایلین مخلوط ایزومرها در گرید آزمایشگاهی بهطور گسترده در آزمایشگاههای سراسر جهان استفاده میشود و یکی از استانداردهای طلایی در شفافسازی بافتها محسوب میشود.
ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی
زایلین مخلوط ایزومرها یک مایع بیرنگ با بوی شیرین و معطر است که به دلیل ساختار آروماتیک خود، خواص شیمیایی و فیزیکی خاصی دارد. ویژگیهای اصلی آن عبارتاند از:
-
فرمول شیمیایی: C8H10 یا C6H4(CH3)2
-
جرم مولکولی: 106.16 گرم بر مول
-
نقطه جوش: بسته به ایزومر، بین 138 تا 144 درجه سانتیگراد (متا-زایلین: 139°C، پارا-زایلین: 138°C، اورتو-زایلین: 144°C)
-
نقطه انجماد: متا-زایلین: -47.8°C، پارا-زایلین: 13.3°C، اورتو-زایلین: -25.2°C
-
چگالی: حدود 0.86 تا 0.88 گرم بر سانتیمتر مکعب (کمتر از آب)
-
حلالیت: نامحلول در آب، اما کاملاً محلول در حلالهای آلی مانند اتانول، اتر، استون، و بنزن
-
فراریت: فرار با فشار بخار بالا (حدود 6-8 میلیمتر جیوه در 20°C)
-
اشتعالپذیری: قابل اشتعال با نقطه اشتعال حدود 27°C (برای پارا-زایلین) و دمای خوداشتعالی 464°C
زایلین مخلوط معمولاً شامل 40-65٪ متا-زایلین، تا 20٪ اورتو-زایلین، تا 20٪ پارا-زایلین، و مقادیری اتیلبنزن است. این ترکیبات ایزومری، اگرچه فرمول مولکولی یکسانی دارند، اما به دلیل تفاوت در موقعیت گروههای متیل، خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی از جمله قطبیت و واکنشپذیری ارائه میدهند. در بافتشناسی، گرید آزمایشگاهی زایلین با خلوص بالا (معمولاً 99٪) استفاده میشود تا از تداخل ناخالصیها با فرآیندهای حساس جلوگیری شود.
روشهای تولید
زایلین مخلوط ایزومرها عمدتاً از طریق فرآیندهای پتروشیمی تولید میشود. روشهای اصلی تولید عبارتاند از:
-
ریفورمینگ کاتالیزوری (Catalytic Reforming): در این فرآیند، نفتا یا برشهای نفتی تحت شرایط دما و فشار بالا با کاتالیزورهای پلاتین یا رنیوم پردازش میشوند. این روش، هیدروکربنهای آروماتیک مانند بنزن، تولوئن، و زایلین (BTX) را تولید میکند. زایلین مخلوط بهعنوان بخشی از جریان آروماتیک استخراج میشود.
کربنهسازی زغالسنگ: در فرآیند تولید سوخت کک، زایلین بهصورت طبیعی از قطران زغالسنگ استخراج میشود. این روش، اگرچه کمتر رایج است، همچنان در برخی مناطق استفاده میشود.
-
متیلاسیون بنزن و تولوئن: زایلین میتواند از طریق افزودن گروههای متیل به بنزن یا تولوئن با استفاده از کاتالیزورهای زئولیتی تولید شود. این روش امکان کنترل نسبت ایزومرها را فراهم میکند.
-
پیرولیز (Pyrolysis): در فرآیندهای شکست حرارتی نفت خام، زایلین بهعنوان محصول جانبی تولید میشود.
پس از تولید، زایلین مخلوط با استفاده از فرآیندهای تقطیر جزئی، جذب فاز مایع، یا تبلور خالصسازی میشود تا ایزومرهای مختلف جدا شوند یا گرید آزمایشگاهی با خلوص بالا به دست آید. در بافتشناسی، زایلین با خلوص بالا برای جلوگیری از ایجاد آرتیفکت در اسلایدها ضروری است.
کاربردها در بافتشناسی
زایلین مخلوط ایزومرها در بافتشناسی کاربردهای متعددی دارد که مهمترین آنها عبارتاند از:
-
شفافسازی بافتها (Clearing): زایلین بهعنوان یک عامل شفافکننده، الکل باقیمانده در بافتها را پس از فرآیند دهیدراسیون جایگزین میکند. این ماده بافتها را شفاف میسازد و امکان نفوذ پارافین را برای قالبگیری فراهم میکند. شفافیت ایجادشده توسط زایلین، مشاهده ساختارهای میکروسکوپی را بهبود میبخشد.
-
حذف پارافین (Dewaxing): در فرآیند رنگآمیزی اسلایدها، زایلین برای حذف پارافین از مقاطع بافتی استفاده میشود. این مرحله قبل از هیدراتاسیون و رنگآمیزی با رنگهایی مانند هماتوکسیلین و ائوزین انجام میشود.
-
پوشش اسلایدها (Mounting): زایلین بهعنوان حلال در آمادهسازی مدیاهای پوششدهنده (Mounting Media) مانند DPX استفاده میشود تا اسلایدها برای بررسی میکروسکوپی دائمی آماده شوند.
-
تمیزکاری تجهیزات: زایلین برای شستوشوی ابزارها و ظروف آزمایشگاهی که با پارافین یا مواد چرب آلوده شدهاند، استفاده میشود.
این کاربردها زایلین را به یکی از مواد ضروری در آزمایشگاههای بافتشناسی تبدیل کردهاند. توانایی زایلین در حل کردن لیپیدها و ایجاد شفافیت، آن را از سایر حلالها مانند کلروفرم یا روغن سدر متمایز میکند.
روش استفاده در بافتشناسی
فرآیند استفاده از زایلین در بافتشناسی شامل مراحل دقیق و استانداردی است که به شرح زیر است:
-
دهیدراسیون (Dehydration): پس از تثبیت بافتها (معمولاً با فرمالین)، نمونهها در سریهای الکل با غلظتهای افزایشی (50٪، 70٪، 95٪، 100٪) دهیدراته میشوند تا آب کاملاً از بافت حذف شود.
-
شفافسازی (Clearing): بافتها در حمامهای زایلین قرار میگیرند (معمولاً 2 تا 3 حمام، هر یک 10-15 دقیقه). زایلین الکل را جایگزین میکند و بافت را شفاف میسازد. این مرحله در دستگاههای پردازشگر بافت (Tissue Processor) بهصورت خودکار انجام میشود.
-
نفوذ پارافین (Infiltration): پس از شفافسازی، بافتها در پارافین مذاب قرار میگیرند تا برای قالبگیری آماده شوند. زایلین بهعنوان یک حلال واسطه، نفوذ یکنواخت پارافین را تضمین میکند.
-
حذف پارافین (Dewaxing): در مرحله آمادهسازی اسلایدها، مقاطع پارافینی در حمامهای زایلین (2-3 حمام، هر یک 5-10 دقیقه) قرار میگیرند تا پارافین حذف شود.
-
هیدراتاسیون و رنگآمیزی: پس از حذف پارافین، بافتها در سریهای الکل با غلظت کاهشی هیدراته شده و سپس با رنگهای مناسب رنگآمیزی میشوند.
-
پوشش اسلاید: پس از رنگآمیزی، اسلایدها با مدیای پوششدهنده حاوی زایلین پوشانده میشوند تا برای بررسی میکروسکوپی دائمی آماده شوند.
نکات ایمنی در استفاده:
-
زایلین باید در هود شیمیایی یا محیط با تهویه مناسب استفاده شود.
-
تماس پوستی و استنشاق بخارات زایلین باید به حداقل برسد.
-
ظروف زایلین باید دربدار و مقاوم در برابر نشت باشند.
-
پس از استفاده، زایلین باید بهدرستی دفع شود تا از آلودگی محیطزیست جلوگیری شود.
مزایا
زایلین مخلوط ایزومرها مزایای متعددی در بافتشناسی ارائه میدهد که آن را به یک حلال استاندارد تبدیل کردهاند:
-
شفافسازی سریع و مؤثر: زایلین بهسرعت الکل را جایگزین میکند و بافتها را شفاف میسازد، که این امر زمان پردازش را کاهش میدهد.
-
سازگاری با پارافین: زایلین بهعنوان یک حلال واسطه، نفوذ یکنواخت پارافین را تضمین میکند و از ایجاد آرتیفکت در مقاطع جلوگیری میکند.
-
حلالیت بالای لیپیدها: زایلین لیپیدها را بهخوبی حل میکند، که برای حذف چربیها از بافتهای متراکم مانند مغز یا کبد ضروری است.
-
در دسترس بودن و هزینه مناسب: زایلین در گریدهای آزمایشگاهی بهطور گسترده در دسترس است و نسبت به برخی حلالهای جایگزین مانند روغن سدر، مقرونبهصرفهتر است.
-
تطبیقپذیری: علاوه بر شفافسازی، زایلین در حذف پارافین، پوشش اسلایدها، و تمیزکاری تجهیزات نیز کاربرد دارد.
-
نتایج باکیفیت: استفاده از زایلین منجر به اسلایدهایی با وضوح بالا میشود که برای تشخیص دقیق پاتولوژی ضروری هستند.
معایب و خطرات
با وجود مزایا، زایلین معایب و خطراتی دارد که باید مورد توجه قرار گیرند:
-
سمیت: زایلین یک ماده سمی است که استنشاق بخارات آن میتواند باعث سردرد، سرگیجه، تهوع، تحریک سیستم تنفسی، و در موارد شدید، آسیب به سیستم عصبی مرکزی شود. تماس طولانیمدت ممکن است خطر سرطان را افزایش دهد.
-
اشتعالپذیری: زایلین قابل اشتعال است و در دمای پایین (حدود 27°C) میتواند شعلهور شود. این ویژگی نیازمند ذخیرهسازی و استفاده در شرایط ایمن است.
-
تحریک پوست و چشم: تماس پوستی با زایلین باعث قرمزی، تحریک، و سوختگیهای حساس میشود که معمولاً پس از یک ساعت قابلبرگشت هستند. تماس با چشم نیز تحریک و سوزش ایجاد میکند.
-
تأثیرات زیستمحیطی: زایلین یک آلاینده زیستمحیطی است و دفع نامناسب آن میتواند به آبهای زیرزمینی و اکوسیستم آسیب برساند.
-
نیاز به تهویه مناسب: استفاده از زایلین در محیطهای بدون تهویه کافی خطرناک است و هزینههای اضافی برای نصب هودهای شیمیایی را به دنبال دارد.
-
جایگزینهای ایمنتر: حلالهای جایگزین مانند روغنهای گیاهی یا لیمونن، اگرچه گرانتر هستند، به دلیل سمیت کمتر در برخی آزمایشگاهها ترجیح داده میشوند.
اثرات بر سلامت و ایمنی
استفاده از زایلین در بافتشناسی نیازمند رعایت نکات ایمنی دقیق است، زیرا این ماده اثرات منفی متعددی بر سلامت انسان دارد:
-
استنشاق: بخارات زایلین میتوانند سیستم تنفسی را تحریک کنند و علائمی مانند سوزش گلو، سرفه، و تنگی نفس ایجاد کنند. قرار گرفتن طولانیمدت در معرض بخارات ممکن است به اختلالات عصبی، از جمله گیجی، کاهش هماهنگی عضلانی، و حتی آسیب کبدی منجر شود.
-
تماس پوستی: زایلین در تماس با پوست باعث تحریک، خشکی، و در موارد شدید، درماتیت میشود. این اثرات معمولاً با شستوشو و قطع تماس برطرف میشوند، اما تماس مکرر خطرناک است.
-
تماس چشمی: بخارات یا مایع زایلین در صورت تماس با چشم باعث سوزش، قرمزی، و تحریک شدید میشوند. شستوشوی فوری با آب ضروری است.
-
بلعیدن: بلعیدن زایلین، که بهندرت رخ میدهد، میتواند باعث تهوع، استفراغ، و آسیب به سیستم گوارشی شود. در چنین مواردی، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
-
خطرات
مزمن: مطالعات نشان دادهاند که قرار گرفتن طولانیمدت در معرض زایلین ممکن است با خطر سرطانزایی (بهویژه در حیوانات) مرتبط باشد، اگرچه شواهد در انسان محدود است.
اقدامات ایمنی:
-
استفاده از دستکش نیتریل، عینک ایمنی، و لباس محافظ.
-
کار در هود شیمیایی یا محیط با تهویه قوی.
-
ذخیرهسازی در ظروف دربدار و دور از منابع حرارتی.
-
آموزش پرسنل برای مدیریت نشت و حوادث احتمالی.
-
دفع زایلین طبق استانداردهای زیستمحیطی.
ترکیبات اصلی
زایلین مخلوط ایزومرها ترکیبی از سه ایزومر اصلی و اتیلبنزن است:
-
متا-زایلین (m-Xylene): حدود 40-65٪ از مخلوط را تشکیل میدهد. این ایزومر در موقعیتهای 1 و 3 حلقه بنزن گروههای متیل دارد و به دلیل قطبیت متوسط، در حلالیت لیپیدها مؤثر است.
-
پارا-زایلین (p-Xylene): تا 20٪ از مخلوط. گروههای متیل در موقعیتهای 1 و 4 قرار دارند. این ایزومر نقطه ذوب بالاتری دارد و در تولید پلیاسترها نیز استفاده میشود.
-
اورتو-زایلین (o-Xylene): تا 20٪ از مخلوط. گروههای متیل در موقعیتهای 1 و 2 هستند. این ایزومر فراریت بیشتری دارد و در صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
-
اتیلبنزن: تا 15٪ از مخلوط. این ماده بهعنوان ناخالصی در زایلین مخلوط وجود دارد و خواص مشابهی با ایزومرها ارائه میدهد.
گرید آزمایشگاهی زایلین با خلوص 99٪ یا بالاتر تولید میشود تا از تأثیر ناخالصیها بر بافتها جلوگیری شود. تفاوتهای جزئی در نسبت ایزومرها ممکن است روی سرعت شفافسازی یا حلالیت تأثیر بگذارد، اما در بافتشناسی، مخلوط استاندارد بهخوبی عمل میکند.
ماندگاری
زایلین مخلوط در شرایط نگهداری مناسب (دمای خنک، دور از نور مستقیم و منابع حرارتی) ماندگاری بالایی دارد. در ظروف دربدار و مقاوم در برابر نشت، زایلین میتواند تا 2-3 سال بدون تغییر خواص شیمیایی ذخیره شود. با این حال، عواملی مانند قرار گرفتن در معرض هوا، رطوبت، یا گرما میتوانند باعث اکسیداسیون یا تجزیه جزئی شوند.
نکات نگهداری:
-
ذخیرهسازی در دمای 15-25°C.
-
استفاده از ظروف شیشهای یا فلزی با درپوش محکم.
-
بررسی دورهای برای علائم نشت یا تغییر رنگ.
-
برچسبگذاری ظروف با تاریخ تولید و انقضا.
در آزمایشگاههای بافتشناسی، زایلین معمولاً در حجمهای بالا خریداری میشود، اما باید بهطور منظم جایگزین شود تا از کاهش کیفیت جلوگیری شود.
تفاوتها در کاربردها و ترکیبات
تفاوت در ترکیبات
زایلین مخلوط ایزومرها در مقایسه با ایزومرهای خالص (مانند پارا-زایلین یا اورتو-زایلین) ترکیبی متعادل از خواص ارائه میدهد. متا-زایلین به دلیل فراوانی بالاتر، نقش اصلی را در حلالیت ایفا میکند، در حالی که پارا-زایلین و اورتو-زایلین فراریت و واکنشپذیری متفاوتی دارند. در بافتشناسی، مخلوط ایزومرها به دلیل هزینه کمتر و کارایی بالا ترجیح داده میشود، در حالی که ایزومرهای خالص بیشتر در صنایع شیمیایی (مانند تولید پلیاستر یا فتالیک انیدرید) استفاده میشوند.
تفاوت در کاربردها
در بافتشناسی، زایلین بهعنوان حلال شفافکننده و حذفکننده پارافین استفاده میشود، اما در صنایع دیگر کاربردهای متفاوتی دارد:
-
صنعت رنگ و رزین: زایلین بهعنوان رقیقکننده در رنگها و لاکها.
-
صنعت چرم و لاستیک: حلال برای چسبها و پوششها.
-
پتروشیمی: ماده اولیه برای تولید پلیاستر و پلاستیکها.
-
سوخت: مقادیر کمی زایلین در بنزین برای افزایش عدد اکتان استفاده میشود.
در بافتشناسی، تمرکز روی خلوص و ایمنی است، در حالی که در صنایع صنعتی، حجم و هزینه اهمیت بیشتری دارند.
چرا خرید از آریاطب؟
آریاطب بهعنوان یکی از تأمینکنندگان برجسته تجهیزات و مواد شیمیایی آزمایشگاهی در ایران، مزایای متعددی برای خرید زایلین مخلوط ایزومرها ارائه میدهد:
-
کیفیت تضمینشده: آریاطب زایلین گرید آزمایشگاهی با خلوص بالا (99٪ یا بیشتر) از برندهای معتبر جهانی عرضه میکند.
-
گارانتی اصالت: تمام محصولات با گواهی اصالت و آنالیز شیمیایی ارائه میشوند.
-
پشتیبانی فنی: تیم تخصصی آریاطب مشاوره رایگان برای انتخاب محصول مناسب ارائه میدهد.
-
قیمت رقابتی: با حذف واسطهها، آریاطب قیمتهای منصفانهای ارائه میکند.
-
ارسال سریع: امکان خرید آنلاین و تحویل سریع به سراسر کشور.
-
خدمات پس از فروش: پشتیبانی برای رفع مشکلات احتمالی و تأمین مواد جانبی.
خرید از آریاطب نهتنها کیفیت فرآیندهای بافتشناسی را تضمین میکند، بلکه با کاهش هزینهها و افزایش اطمینان، ارزش سرمایهگذاری شما را بالا میبرد.
بستهبندی
زایلین مخلوط در بافتشناسی معمولاً در بستهبندیهای زیر عرضه میشود:
-
گالنهای 2.5 تا 20 لیتری: برای آزمایشگاههای با مصرف بالا.
-
بطریهای شیشهای یا پلاستیکی 500 میلیلیتری تا 1 لیتری: برای استفادههای محدودتر.
-
بشکههای 220 لیتری: برای مصارف صنعتی یا آزمایشگاههای بزرگ.
بستهبندیها از مواد مقاوم در برابر حلال (مانند پلیاتیلن با چگالی بالا یا شیشه تیره) ساخته میشوند تا از نشت و واکنش شیمیایی جلوگیری کنند. برچسبهای روی بستهبندی شامل اطلاعات ایمنی، تاریخ تولید، و انقضا هستند. آریاطب بستهبندیهایی با استانداردهای بینالمللی ارائه میدهد که حملونقل ایمن را تضمین میکنند.
ویژگی ظاهری
زایلین مخلوط یک مایع شفاف و بیرنگ با بوی شیرین و معطر است. در دمای اتاق، این ماده حالتی روان و کمی چرب دارد و به دلیل چگالی کمتر از آب، روی سطح آب شناور میماند. بخارات زایلین سنگینتر از هوا هستند و در محیطهای بدون تهویه تجمع میکنند. در گرید آزمایشگاهی، زایلین کاملاً شفاف و بدون ناخالصیهای قابلمشاهده است، که این ویژگی برای جلوگیری از ایجاد آرتیفکت در اسلایدها ضروری است.
منبع خرید
منابع معتبر برای خرید زایلین شامل تأمینکنندگان تخصصی مواد شیمیایی مانند آریاطب، شرکتهای پتروشیمی (مانند پتروشیمی اصفهان یا تبریز)، و نمایندگیهای برندهای بینالمللی (مانند Merck یا Sigma-Aldrich) هستند. آریاطب با ارائه محصولات باکیفیت، گارانتی، و خدمات پس از فروش، گزینهای ایدهآل برای آزمایشگاههای بافتشناسی است. خرید آنلاین از وبسایت آریاطب امکان مقایسه محصولات و دسترسی به اطلاعات فنی را فراهم میکند.
دعو ت به خرید از آریاطب
اگر به دنبال زایلین مخلوط باکیفیت برای آزمایشگاه بافتشناسی خود هستید، آریاطب بهترین انتخاب است. با محصولات معتبر، قیمتهای رقابتی، و پشتیبانی حرفهای، آریاطب تضمین میکند که نیازهای شما به بهترین شکل برآورده شوند. همین حالا به وبسایت آریاطب سر بزنید، از مشاوره رایگان بهرهمند شوید، و زایلین موردنیاز خود را با اطمینان خریداری کنید. کیفیت اسلایدهای شما با زایلین آریاطب به سطح بالاتری خواهد رسید!
نتیجهگیری
زایلین مخلوط ایزومرها یکی از مهمترین حلالها در بافتشناسی است که به دلیل توانایی منحصربهفرد خود در شفافسازی، حذف پارافین، و آمادهسازی اسلایدها، به استانداردی جهانی تبدیل شده است. این ماده با خواص شیمیایی و فیزیکی مناسب، فرآیندهای آزمایشگاهی را تسریع میکند و کیفیت بررسیهای میکروسکوپی را بهبود میبخشد. با این حال، سمیت و اشتعالپذیری زایلین نیازمند رعایت نکات ایمنی دقیق است تا خطرات آن به حداقل برسند.خرید زایلین از منبعی معتبر مانند آریاطب، نهتنها کیفیت نتایج را تضمین میکند، بلکه با ارائه خدمات حرفهای، تجربهای مطمئن برای آزمایشگاهها فراهم میآورد. با انتخاب زایلین گرید آزمایشگاهی و رعایت پروتکلهای استاندارد، متخصصان بافتشناسی میتوانند به تشخیصهای دقیقتر و درمانهای مؤثرتر کمک کنند. زایلین، بهعنوان یک حلال کلیدی، نقش بیبدیلی در پیشرفت علم پزشکی ایفا میکند و آینده بافتشناسی را روشنتر میسازد.
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *